موبیلیزیشن و منیپولیشن دو مفهوم بسیار مهم در حوزه فیزیوتراپی به‌شمار می‌روند که از اهمیت قابل توجهی برخوردار هستند. تمامی فیزیوتراپیست های حرفه‌ای با این موضوع به‌خوبی آشنایی دارند و از آنها به‌عنوان یک راه‌کار درمانی قابل توجه بهره می‌برند.
در واقع باید گفت که به‌کارگیری صحیح این دو موضوع می‌تواند منجر به تسریع روند درمان شود و در نهایت نتیجه قابل قبولی را به‌همراه داشته باشد. اگر قصد دارید با مفهوم موبیلیزیشن و منیپولیشن بیشتر آشنا شوید و اطلاعات مناسبی را در این زمینه به‌دست بیاورید، تا پایان متن با فیزیوتراپی تیوان همراه باشید.
یک آشنایی مختصر
پیش از هر چیز بهتر است موبیلیزیشن و منیپولیشن را به‌صورت مختصر مورد بررسی قرار دهیم. به‌طور کلی باید بیان کرد که این دو موضوع بیشتر بر روی افزایش فشار بر روی بافت‌ها یا عضله‌های مشخص تمرکز دارند تا بتوانند روند بازسازی آنها را بهبود ببخشند. در سال‌های اخیر شاهد افزایش میزان توجه به منیپولیشن و موبیلیزیشن بوده‌ایم و اکثر فیزیوتراپیست‌ها به‌سراغ استفاده از مزایای مربوط به آن رفته‌اند.
بیشتر بدانید: درمان دستی یا منوال تراپی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
شناخت موبیلیزشن
در ابتدا لازم است به شناخت موبیلیزیشن بپردازیم. «موبیلیزاسیون» چندین راه‌کار درمانی مختلف به‌شمار می‌آيد که با استفاده از آنها می‌توانیم عملکرد اسکلت‌ها، مفاصل و بافت‌ها را به جهات مثبت حرکت دهیم. در این حالت، باید از نوعی فشار کاملاً ملایم و بررسی شده بر روی هر یک از مفاصل و بافت‌ها استفاده کرد. این امر به مرور زمان، منجر به تقویت عضلات خواهد شد که نشان از نتیجه موفقیت‌آمیز این عمل است.
به منظور انجام موبیلیزیشن می‌توان از دستگاه‌های گوناگون نیز استفاده کرد، البته حالت دستی آن نیز رایج است و نتایج قابل توجهی را در اختیار ما قرار می‌دهد. باید به این نکته اشاره کنیم که حالت دستی باید تنها توسط متخصصان امر و افرادی که دارای سابقه قابل توجهی در حوزه فیزیوتراپی هستند صورت بگیرد.
در غیر این صورت امکان آسیب زدن به بافت‌های عضلات وجود خواهد داشت. اگر موبیلیزاسیون به خوبی پیگیری شود، در نهایت بیمار شاهد کاهش درد خود به بهترین شکل ممکن خواهد بود و اثرات ناشی از آن را به راحتی حس می‌کند.
امروزه از موبیلیزیشن در مواردی همچون درمان شکستگی‌های مختلف نیز استفاده می‌شود. به کمک این راه‌کار بخصوص لازم است که از حرکات انفعالی (Passive) استفاده کنیم که خود به مجموعه‌ای خاص از تحرکات فیزیکی در علم فیزیوتراپی تعلق دارند.
با کمک موبیلیزیشن می‌توان حرکاتی که مفاصل در حالت عادی انجام می‌دهند را تکرار کرد تا در نهایت عضوی که در گذشته شکسته شده بود به شرایط مناسب خود بازگردد. نکته مهم و قابل توجه در مورد موبیلیزیشن این است که باید از دقت بالا و بهره‌گیری از سرعت بسیار پایین استفاده شود. ممکن است بیمار در زمان انجام موبیلیزیشن درد داشته باشد، اما این درد در نهایت به نفع او تمام خواهد شد که خود امری مثبت است.
منیپولیشن و اهمیت آن
حال که در مورد موبیلیزیشن صحبت کردیم، لازم است که به تکنیک مهم دیگر یعنی منیپولیشن نیز بپردازیم. منیپولیشن به عنوان مجموعه‌ای از تکنیکها در نظر گرفته می‌شود که وظیفه دارند تا به‌شما در بهبود حرکات مفاصل بدنتان کمک کنند. منیپولیشن نیز هم به صورت دستی و هم به کمک دستگاه‌های گوناگون قابل انجام است و هر دو این روش‌ها دارای اهمیت خاص خود هستند.
فشارهایی که از این طریق بر روی بافت‌ها و عضلات می‌افتد نه‌تنها به آنها آسیب نمی‌زند، بلکه می‌تواند شرایط را برای بهبود بیمار مهیا کند. پس از احساس درد، بلافاصله فرایند تسکین آغاز می‌شود تا از به‌وجود آمدن التهابات مختلف جلوگیری شود. فشارهایی که با کمک موبیلیزیشن و منیپولیشن بر روی بخش‌های مختلف بدن پیاده‌سازی می‌شوند آسیب‌زا نیستند و هدف از به کارگیری آنها کاملاً مشخص است.
همان‌طور که پیش از این گفتیم، چنین راه کارهایی تنها باید توسط فیزیوتراپیست‌های متخصص انجام گیرند. در بسیاری از شرایط، لازم است که علاوه بر موبیلیزیشن و منیپولیشن از سایر تکنیک‌های درمانی نیز کمک گرفته شود تا بتوانیم شاهد تسریع روند درمان باشیم.
تمایز این دو تکنیک با هم
با توجه به تعریف موبیلیزیشن و منیپولیشن شاید تصور کنید که هر دوی این موارد در یک سطح قرار دارند، اما باید گفت که چنین امری صحت ندارد. اگر بخواهیم خیلی ساده این دو مورد را با هم مقایسه کنیم باید بگوییم که منیپولیشن در واقع یک زیرمجموعه از موبیلیزیشن به‌شمار می‌آيد.
نقطه تمایز اصلی این دو مورد نیز در شدت کلی انجام آنها خلاصه می‌شود. منیپولیشن به‌عنوان نهایی‌ترین حالت از موبیلیزیشن در نظر گرفته می‌شود. هر دو این موارد از ارزش و اهمیت بسیار بالایی در علم فیزیوتراپی مدرن برخوردار هستند و باید به‌شکل صحیح برای بیماران مختلف به‌کار گرفته شوند.
بیشتر بدانید: تمرین درمانی چیست؟ تاثیر تمرین درمانی بر بهبود درد بدن
مهم‌ترین نکات مثبت موبیلیزیشن و منیپولیشن
گفتیم که اصلی‌ترین فایده منیپولیشن و موبیلیزیشن بهبود بافت‌ها و عضلات بیمارانی است که با مواردی همچون شکستگی روبرو بوده‌اند. باید توجه داشت که این موضوع تنها نکته مثبت مربوط به این راه‌کار نیست و شاهد وجود مزایای دیگری در این زمینه هستیم.
مواردی همچون جلوگیری از خشک شدن مفاصل و همچنین بهبود گسترده حرکتی از جمله سایر مزایای موبیلیزیشن و منیپولیشن به شمار می‌آيند که باید به آنها توجه داشت. علاوه بر این، اگر هر دو این تکنیکها به‌صورت صحیح تجویز و استفاده شوند، شاهد آن خواهیم بود که احتمال وقوع آسیب‌های مشابه در آینده برای بیماران به شکل قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.
در چه مواقعی باید از این تکنیکها استفاده کرد؟
تشخیص لزوم استفاده از این تکنیکها بر عهده فیزیوتراپیست است و بیمار نباید در این زمینه دخالتی داشته باشد. تنها این افراد قادر به تشخیص وضعیت بیمار هستند و می‌توانند تشخیص دهند که کدام از راه‌کارهای مذکور برای بهبود شرایط بیماران مناسب خواهند بود.
به‌طور کلی، در مواردی همچون کمر درد، شکستگی مچ دست و یا گردن درد می‌توان از موبیلیزشن و همچنین منیپولیشن کمک گرفت. البته امروزه در حوزه‌های دیگری همچون درمان آرتروز و یا مشکل آرنج تنیس‌بازان نیز از این تکنیکها بهره برده می‌شود.
درجه‌بندی‌های مختلف
شاید برایتان جالب باشد که بدانید منیپولیشن و موبیلیزشن دارای درجه‌بندی‌های گوناگونی هستند. این درجه‌بندی‌ها بر اساس تحرک نوسانی ریتمیک تقسیم‌بندی می‌شوند. نوع درجه‌بندی هر یک از این حرکات بر طبق درد و همچنین محدوده میانی حرکت خواهد بود.
به این شکل شاهد وجود پنج درجه مختلف از موبیلیزیشن و منیپولیشن هستیم که همگی آنها اهمیت قابل توجهی دارند. این‌که درجه‌ای برای درمان بیماران استفاده شود جزو موضوعاتی به‌شمار می‌رود که تنها فیزیوتراپیست‌ها قادر به تشخیص آن هستند و باید به‌دقت صورت بگیرد.
سخن پایانی
به جرات می‌توان گفت که موبیلیزیشن و منیپولیشن دو مفهوم بسیار کاربردی و مهم به‌شمار می‌روند که باید همواره با دقت بسیار بالایی مورد استفاده قرار بگیرند. نحوه به‌کارگیری و همچنین میزان شدت آنها در مواقع مختلف بسته به تشخیص فیزیوتراپیست شما دارد و نمی‌توان در این زمینه تنها به یک حالت مشخص اشاره کرد.
همان‌طور که برای درمان در رفتگی با فیزیوتراپی باید دقت بالایی را به خرج داد، لازم است که به‌منظور انجام فیزیوتراپی در منزل نیز چنین تکنیک‌هایی به‌کار گرفته شوند. در صورت نیاز به دریافت هر یک از این خدمات با ما تماس بگیرید.
